کد مطلب:27975 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:127

کامل کردن دین












«الْیَوْمَ یَل-ِسَ الَّذِینَ كَفَرُواْ مِن دِینِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ الْیَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِینَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْكُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَكُمُ الْإِسْلَمَ دِینًا؛[1] امروز، كافران از [ شكست دادن ]دین شما ناامید شدند. از این رو از آنان نترسید و از من بترسید. امروز، دین شما را برایتان كامل و نعمتم را بر شما تمام كردم و دین اسلام را برایتان پسندیدم».

778. تاریخ دمشق - به نقل از ابو سعید خُدْری -:چون پیامبر خدا علی علیه السلام را در غدیر خُم نصب كرد و به ولایت او ندا داد، جبرئیل علیه السلام با این آیه بر او فرود آمد:«امروز، دین شما را برایتان كامل و نعمتم را بر شما تمام كردم و دین اسلام را برایتان پسندیدم».[2].

779. الدرّ المنثور - به نقل از ابو هریره -:چون روز غدیر خُم شد - كه همان هجدهم ذی حجّه است -، پیامبرصلی الله علیه وآله گفت:«هر كه من مولای اویم، علی مولای اوست» و خداوند، نازل كرد:«امروز، دینتان را برایتان كامل كردم».[3].

780. تاریخ بغداد - به نقل از ابو هریره -:هر كس روز هجدهم ذی حجّه را روزه بگیرد، روزه شصت ماه برایش نوشته می شود و آن، همان روز غدیر خُم است، هنگامی كه پیامبرصلی الله علیه وآله دست علی بن ابی طالب را گرفت و گفت:«آیا من ولیّ مؤمنان نیستم؟». گفتند:چرا، ای پیامبر خدا! گفت:«هر كه من مولای اویم، علی مولای اوست». عمر بن خطّاب گفت:مباركت باشد، ای پسر ابو طالب! مولای من و هر مسلمان گشتی. خدا هم نازل كرد:«امروز دینتان را برایتان كامل كردم».[4].

781. امام علی علیه السلام:خداوند با ولایت من دین این امّت را كامل و نعمت ها را بر ایشان تمام كرد و اسلام را برایِشان پسندید، آن گاه كه روز ولایت به محمّدصلی الله علیه وآله گفت:«ای محمّد! به آنان خبر بده كه امروز دینشان را برایشان كامل كردم و دین اسلام را برایِشان پسندیدم و نعمتم را بر ایشان تمام كردم». همه اینها، منّتی از سوی خداوند بر من است. پس سپاس، ویژه اوست.[5].

782. امام علی علیه السلام:شنیدم پیامبر خدا می گوید:«اسلام بر پنج چیزْ بنیاد شده است:شهادتین، قَرینتین».

به پیامبرصلی الله علیه وآله گفته شد:مقصود از «شهادتین (دو گواهی)» را می دانیم؛ امّا «قرینتین (دو چیز قرینه)» كدام اند؟

گفت:نماز و زكات، كه هیچ یك بی دیگری پذیرفته نیست، و روزه و حجّ خانه خدا برای هر كس كه بدان، راهی دارد؛ و پایان بخش آنها «ولایت» است، كه خداوند عزوجلنازل كرد:«امروز، دین شما را برایتان كامل و نعمتم را بر شما تمام كردم و دین اسلام را برایتان پسندیدم».[6].

783. امام علی علیه السلام:خداوند - كه نامش خجسته باد - با من، بندگانش را آزمود و با دست من دشمنانش را كشت و با شمشیر من مُنكرانش را نابود كرد و مرا مایه قرب مؤمنان و گرداب مرگ جبّاران و شمشیر خویش بر سر مجرمان قرار داد و با من پشت پیامبرش را محكم ساخت و با نصرت او گرامی ام داشت و با دانش او شرافتم داد و احكامش را به من بخشید و وصایتش را ویژه من ساخت و مرا به جانشینی او بر امّتش برگزید.

پیامبرصلی الله علیه وآله درحالی كه گِرداگردش را مهاجر و انصار گرفته بودند و مجلس از آنها پر بود، گفت:«ای مردم! علی برای من، مانند هارون برای موسی علیه السلام است، جز آن كه هیچ پیامبری پس از من نیست». پس مؤمنان با درایت الهی، سخن پیامبرصلی الله علیه وآله را فهمیدند؛ چون می دانستند كه من، برادر خونی او - چنان كه هارون برای موسی علیه السلام بود - نیستم و همچنین پیامبر هم نبودم كه پیامبری ام چنین اقتضا كند؛ بلكه این كار او، جانشین كردن من بود، همان گونه كه موسی علیه السلام هارون را جانشین كرد، آن جا كه گفت:«در میان قومم، جانشین من باش و اصلاح كن و از روش مفسدان پیروی مكن».[7].

و گفته اوصلی الله علیه وآله هنگامی كه گروهی گفتند:«ما آزادشدگان پیامبر خدا هستیم». پس پیامبر خدا برای حَجّة الوداع [ از مدینه] بیرون آمد و سپس [ در بازگشت،] به غدیر خُم رسید و فرمان داد چیزی شبیه منبر برای او بسازند. سپس از آن، بالا رفت و بازوی مرا گرفت [ و چنان بالا برد] كه سفیدی زیر بغل هایش دیده شد و در همان مجلس با صدای بلند گفت:«هر كه من مولای اویم، علی مولای اوست. خدایا! هر كه را دوستش می دارد، دوست و هر كه را دشمنش می دارد، دشمن بدار!». پس با ولایت من، ولایت خدا تحقّق می یابد و با دشمنی من، دشمنی خدا.

و خداوند عزوجل در آن روز، نازل كرد:«امروز، دین شما را برایتان كامل و نعمتم را بر شما تمام كردم و دین اسلام را برایتان پسندیدم». پس ولایت من، مایه كمال دین و رضایت پروردگار بلندمرتبه است و خداوند - تبارك و تعالی - آن [ آیه] را ویژه من و برای بزرگداشتم نازل كرد.[8].

784. امام باقرعلیه السلام:آیه «امروز، دینتان را برایتان كامل كردم»، تنها درباره علی علیه السلام و نه دیگر مردمان، نازل شد.[9].

785. علل الشرائع - به نقل از اسحاق بن اسماعیل نیشابوری -:عالِم - یعنی:امام حسن عسكری علیه السلام - به من نوشت:«خداوند متعال، با منّت و رحمتش فریضه ها را بر شما واجب كرد (نه از سر نیاز به آنها؛ بلكه از سر رحمتِ بر شما، كه خدایی جز او نیست)، برای آن كه پاك را از ناپاك، جدایی بخشد و درونتان را بیازماید و آنچه را در دل هایتان هست، بیرون كشد و به سوی رحمتش، از هم پیشی جویید و درجات شما در بهشتش از هم متمایز شود. پس، حج و عمره و خواندن نماز و دادن زكات و روزه و ولایت را بر شما واجب ساخت.

و برای شما دروازه ای نهاد تا درهای فرائض را بدان بگشایید و كلیدی برای راهش قرار داد. اگر محمّدصلی الله علیه وآله و اوصیای[ او] از فرزندانش نبودند، شما چون زبان بستگان، سرگردان بودید و هیچ یك از فریضه ها را نمی شناختید. آیا جز از دروازه شهر، به شهر درمی آیند؟

پس چون خداوند پس از پیامبرتان با برجا نهادن اولیا بر شما منّت نهاد، گفت:"امروز، دینتان را برایتان كامل و نعمتم را بر شما تمام كردم و دین اسلام را برایتان پسندیدم" و برای اولیا حقوقی بر شما واجب ساخت و شما را به ادای آنها در برابر ایشان فرمان داد».[10].

786. تاریخ الیعقوبی:گفته شده است كه آخرین آیه ای كه بر پیامبرصلی الله علیه وآله نازل شد، آیه:«امروز، دینتان را برایتان كامل و نعمتم را بر شما تمام كردم و دین اسلام را برایتان پسندیدم» است و این گفته، روایتی صحیح و ثابت و صریح است و [ زمان ]نزول آن، در روز تصریح به [ ولایت] امیر مؤمنان، علی بن ابی طالب - كه درودهای خدا بر او باد - در غدیر خُم است.[11].









  1. مائده، آیه 3.
  2. تاریخ دمشق:237/42، الدرّ المنثور:19/3.
  3. الدرّ المنثور:19/3.
  4. تاریخ بغداد:4392/290/8، تاریخ دمشق:233/42، و 8739/234/42.
  5. الخصال:4/415، الأمالی، طوسی: 351/205، بصائر الدرجات:4/201.
  6. الأمالی، طوسی: 1134/518، بحار الأنوار:29/379/68.
  7. اعراف، آیه 142.
  8. الكافی:4/26/8.
  9. تفسیر فرات:124/119.
  10. علل الشرائع:6/249، تحف العقول:485، الأمالی، طوسی: 1355/655.
  11. تاریخ الیعقوبی:32/2.